30 Aralık 2014
Yeni bir yıla girilmesi hayatın akışını değiştirmez. Ancak bir muhasebe yapmakta yarar görülürse bu uygun bir zamandır. Bu çerçevede bazı gözlemlerimi aşağıda sunuyorum:
Küresel düzeyde: Okumaya devam et
26 Aralık 2013
Dışişleri Bakanlığının resmi internet sitesinde, Irak’la ilişkiler bahsinde şöyle denilmekte:
“… 2008 yılında Irak’la Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’ni (YDSK) tesis etmemiz, 2009 yılında güvenlikten enerjiye, eğitimden ulaştırmaya, bayındırlıktan sağlığa 48 mutabakat muhtırasını imzalamamız, Musul ve Basra’ya ilaveten 2010 yılında Erbil’de de Başkonsolosluk açmamız, Irak’la ve Irak halkının tüm kesimleriyle ilişkilerimizin her alanda süratle geliştiğinin göstergeleridir. Bu adımlarla, iki ülke arasında başta siyasi ve ekonomik konular, güvenlik ve askeri işbirliği ile kültürel konular olmak üzere tüm alanlardaki ilişkilerin geliştirilerek, Irak ve Türkiye arasında uzun vadeli bir stratejik ortaklık kurulması hedeflenmektedir…” Okumaya devam et
23 Aralık 2013
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Suriye iç savaşı karşısında aldığı, daha doğrusu bir türlü alamadığı veya almakta zorlandığı tutum nedeniyle hayli eleştiri aldı. BM Yasasının 24. maddesinde şöyle denilmekte:
“Birleşmiş Milletlerin üyeleri, Örgütün hızlı ve etkili hareket etmesini sağlamak için uluslararası barış ve güvenliğin korunmasında başlıca sorumluluğu Güvenlik Konseyi’ne bırakırlar ve bu sorumluluk gereğince görevlerini yerine getirirken Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) kendi adlarına hareket ettiğini kabul ederler.” Okumaya devam et
20 Aralık 2013
Bu blogun amacı dış politikaya ilişkin sorunları irdelemektir. Oysa şu sırada Türkiye’de kimsenin dış politikayla ilgilendiğini sanmıyorum. Çünkü Türkiye yine içe döndü. İçerde “reset” dışarıda “reset”ten daima daha fazla ilgi çeker. Okumaya devam et
18 Aralık 2013
Fizik biliminin tartışmasız bir kuralı, siyasi/sosyal düzenin bir türlü bastırılamayan bir gerçeğinin tehdidi altında. Fizikte karşı kutuplar birbirini çekerken, siyasi/sosyal düzenin kutupları birbirlerini, yok etme noktasına varacak bir güçle itiyorlar. Soğuk savaşın kapitalist ve komünist kutuplaşması artık geride kaldı ama Orta Doğu’da bunun yerini, ırkçılığın, mezhepçiliğin, kültür ve milliyet çatışmalarının egemen olduğu çok yönlü ve çok daha karmaşık bir başka kutuplaşma almış görünüyor. Bugünün kutuplarının birbirini yok etmekte sergiledikleri şiddet neredeyse soğuk savaş kutuplaşmasında hayatını kaybedenleri unutturacak düzeyde. Kutuplaşma, bugün Orta Doğu’nun bir numaralı sorunudur. Okumaya devam et
16 Aralık 2013
Son zamanlarda dış politikamızda bir “reset”e gidildiği konuşulmaya başlandı. “Reset” İngilizce bir sözcük ama Türkçede tam karşılığını bulmak biraz zor. Konuya değinenlerin İngilizce bir kelimeyi kullanmalarının gerekçesi de bu olsa gerek. “Reset” uluslararası ilişkiler irdelenirken zaman zaman kullanılıyor. Ancak bunu yaygınlaştıran, belki de Başkan Obama’nın 2009 yılı Temmuz ayında Moskova’ya yaptığı ziyaret öncesinde ABD-Rusya ilişkilerinde bir “reset” arzusunu dile getirmiş olması. Okumaya devam et
15 Aralık 2013
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 18 Kasım 2013 tarihinde Vaşington’u ziyaret etti. Görüşmelerden sonra Bakan ve Amerikalı karşıtı John Kerry ortaklaşa bir basın toplantısı düzenlediler. 45 dakika süren bu toplantı öncesinde baş başa, ardından da heyetler halinde görüşmeler yapılmış. Toplantının, ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan 12.5 sayfalık tutanağını dikkatle okudum. Okumaya devam et
11 Aralık 2013
Uluslararası basın, Başkan Obama’nın Orta Doğu politikasının ABD’nin dostlarınca eleştirilmekte olduğuna ilişkin haberler yayınlıyor. Bu bağlamda, Suudi Arabistan ve İsrail’in, İran’ın nükleer programı konusunda “aceleci ve yetersiz bir anlaşma” olasılığından rahatsızlık duyduklarından; Suudi Arabistan, İsrail ve Türkiye’nin Esad’a karşı çok daha sert bir tutum istediklerinden; Suudilerin Vaşington’un Sisi yönetimine mesafeli durmasından, Türkiye’nin ise aksine yumuşak davranmasından şikayetci olduklarından söz ediliyor. Özetle, bölge ABD’ne karşı yine karmaşık duygular içinde. Ülkeler, bölgesel gündemin değişik maddeleri üzerinde beklenmedik şekilde birleşebiliyor veya ters düşebiliyorlar. Ayrıca, İngiltere Parlamentosunun Suriye’ye askeri müdahaleyi reddetmesine karşın buna tam destek veren Fransa’nın, Obama’nın daha sonra tutum değiştirmesi nedeniyle düş kırıklığı yaşadığı kaydediliyor. Bu politikaların Orta Doğu’da giderek bir “boşluk” yaratacağını düşünenler de var. Okumaya devam et
7 Aralık 2013
Türkiye ve İsrail on yıllar boyunca iyi ilişkiler sürdürdüler. Bu durum uzunca bir süre, Türkiye’ye karşı esasen karmaşık duygular besleyen Arap ülkelerinin bize bakışlarında olumsuz bir etken oldu. Ancak zamanla onlar da bu işbirliğinin kendi çıkarlarına yönelik olmadığını gördüler. Üstelik Türkiye-İsrail ilişkileri kendilerine, canları istediğinde Türkiye’yi eleştirmek için bir fırsat da sağladı. Örneğin bir kısmı bunu, Kıbrıs sorununda Rum-Yunan tezlerine destek vermek için pek dillendirilmeyen bir gerekçe olarak kullandılar. Yunanlılar Orta Doğu’da birçok Arap ülkesine yayılmış, yerleşmiş durumdadır ve onlarla ilişkileri iyidir.
Türkiye’de 2002 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) iktidara gelmesi Türkiye-İsrail ilişkilerine bir belirsizlik unsuru getirdi. İsrail AKP’nin İslami köklerinden ve Filistin sorununa verdiği önemden kaygı duymaya başladı. Ankara ise, Amerikan işgaliyle beraber İsrail’in Irak Kürtlerine desten vermeye başladığına ilişkin duyumlardan rahatsızdı. Bu karşılıklı kuşkulara rağmen ilişkiler, Başbakan Erdoğan’ın, 30 Ocak 2009 tarihinde, Davos’daki Dünya Ekonomik Forumunda, İsrail Cumhurbaşkanı Shimon Peres’i ağır biçimde eleştirdiği “one minute” olayına kadar olağan seyrini sürdürdü. Ancak bu olay, Filistin sorununun AKP’nin gündeminde pek yüksek bir noktada, hatta en üstte yer aldığını gözler önüne serdi ve ilişkiler de baş aşağı gitmeye başladı. Okumaya devam et
6 Aralık 2013
Libya’da rejim değişikliğini sağlamak, daha doğru bir deyimle Batı’nın askeri müdahalesiyle Kaddafi’yi saf dışı bırakmak göreceli olarak kolay bir işti. İngiltere ve Fransa başı çekti. ABD onlara katıldı. Güvenlik Konseyinden bir karar çıkartıldı. Arap Ligi ve Afrika Birliği de buna yarı gönüllü bir destek verdiler. Libya’nın Avrupa’ya yakınlığı da askeri müdahale bakımından büyük kolaylık sağladı.
Suriye daha çetin bir ceviz çıkmıştır. Okumaya devam et
Diplomatik Yorum - Ali Tuygan 